Soldaat van de vrede

Aan de slag

Het soldatenlied

Soldaat Van De Vrede vindt zijn oorsprong in de Napoleontische tijd onder de Franse titel Dis moi, soldat t’en souviens tu. Ook Wannes van de Velde maakte van het lied zijn versie onder de titel Ik ben soldaat. Het lied kende grote bekendheid tijdens de Eerste Wereldoorlog. Als lied met een zekere aanklacht tegen de oorlog vindt men het tegenwoordig in de bundel Marktliederen over ‘de Grooten Oorlog’. Componist Stef Minnebo koos ervoor de oorspronkelijke Franse melodie zo trouw mogelijk te volgen. Harmonie en ritme zijn opzettelijk vrij eenvoudig gebleven. Dit heeft als voordeel dat de authenticiteit min of meer gevrijwaard wordt, maar zeker ook dat het goed zingbaar is door een basiskoor. De keuze voor de bezetting (S-A-Bar) is daar ook door geïnspireerd.

Over de vorm

A (1-4)

A’ (4-8)

B (8-12)

A’’ (12-16)

C (16-22)

Het gevoel dat bij A’’ een nieuwe strofe begint probeert de componist te counteren door de melodie in de baslijn te schrijven en een kleine contrapuntische structuur uit te bouwen. De melodie wordt echter na twee maten weer overgenomen door de sopranen, waarna naadloos naar deel C overgegaan wordt en zo als het ware een kleine coda verschijnt.

Stuctuur in melodie

Verschillende melodische fragmentjes komen doorheen het werkje terug in de begeleidende stemmen. Verschillende motiefjes kunnen dus, los van de partituur, aangeleerd worden door zowel alt als bariton. Ten gepaste tijde wordt deze melodie in de harmonisatie ingepast. Om het concreet te maken: de melodie waarmee de heren beginnen (eerste twee maten) wordt door de alten overgenomen in maat 4-6. Diezelfde melodie komt in uitgesteld relais (contrapunt) terug in maat 13-14, wanneer de heren de melodie even lenen van de sopranen. Maar ook de beginmelodie van de alten wordt door de heren overgenomen in maat 4-6. Kort door de bocht genomen wordt de begeleiding uit de eerste twee maten dus gewoon omgedraaid in het begin van A’. Ook leuk om weten is dat het B-deel grotendeels in tertsen of sexten verloopt (voor sopraan en alt).

Ritme

Het ritme is zeer eenvoudig, wat niet mag verwonderen bij een volkslied. Let wel op voor de plaatsen waar een gepunteerd ritme voorkomt. De uitvoering daarvan mag niet te ‘laks’ zijn of vervagen in triolen (vierde en achtste).

Nog enkele laatste aandachtspunten

• Zorg dat de melodie geen accent krijgt in maat 1 (tweede tel) en alle andere plaatsen waar dit voorkomt. Die tweede tel mag ook zeker niet te vroeg komen. Het is om na een optijd van drie achtste noten de volgende (vierde) noot iets te kort te zingen.
• Laat de zangers die optijd ook licht maken en laat de zin telkens evolueren naar de tweede helft van de zin (Ik ben soldaat, doch tegen mijn begeren).
• Zorg voor een zekere souplesse wanneer een zin eindigt op twee vierde noten (maat 10 - harte). Een te korte eerste noot of een accent op de laatste noot is zeker uit den boze.
• Besteed genoeg tijd aan de harmonie in de maten 17-18 en maat 20. Zoals eerder vermeld is de harmonisatie vrij eenvoudig gehouden, maar op deze plaatsen kan het geen kwaad even stil te staan op bepaalde akkoorden, om zo de zangers de harmonie goed te laten aanvoelen.
• Ondersteun de sopranen genoeg wanneer in de laatste maten de begeleiding even wegvalt. Het is niet evident om op de tekst ontgloeit ontspannen te zingen. Belangrijk hier is dat er vooral klank gemaakt wordt op de klinkers en dat de medeklinkers (zelfs de stemhebbende n) pas laat geplaatst worden.
• Hou het geheel licht, zo behoud je het volksliedkarakter. Ga ook niet onder het voorgestelde metronoomcijfer, dit zou de zinnen te veel breken.

Veel succes!

Reinhard Andries