Guillaume Dufay

Biography

Guillaume Dufay (1397-1474) was een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de eerste generatie van de Vlaamse Polyfonie. Al in zijn tijd was hij een invloedrijke componist: zijn muziek werd veelvuldig gekopieerd en uitgevoerd van Cambrai tot Firenze en doorheen heel West-Europa.

Leven

Dufay werd geboren in Beersel maar verhuisde al snel naar Kamerijk (Cambrai) in Frankrijk, waar hij begon te zingen in het koor van de kathedraal (Notre Dame de Cambrai). Zijn muzikaal talent werd opgemerkt en hij kreeg een gedegen muzikale opleiding. In 1420 vertrok Dufay naar Italië, waar hij in Pesaro componeerde voor het huis Malatesta van Rimini. In 1426 werkte hij in Bologna, in dienst van de kardinaal en werd hij zelf tot priester benoemd. Twee jaar later trok Dufay naar Rome en zong er in het beroemde pauselijk koor tot 1433. Bij een crisis in Rome reisde hij naar Savoye om daar tijdelijk als kapelmeester te werken, maar in 1435 trok hij opnieuw naar Italië om in dienst te treden bij de pauselijke kapel in Firenze. Hier componeerde  hij voor de bekende familie d’Este in Ferrara. Later werkte hij ook nog in Turijn en het Franse Chambéry tot hij in 1458 definitief terugkeerde naar Kamerijk. Tegen die tijd was hij beroemd doorheen heel Europa.

Veelzijdig componist

Dufay schreef zowel kerkelijke als wereldlijke, voornamelijk driestemmige, vocale muziek. In zijn repertoire vinden we 7 volledige missen, 28 aparte misdelen, 3 Magnificats, 2 zettingen van het Benedicamus Domino, 15 antifonen, 27 hymnes, 22 motetten en 87 chansons.

Op de foto wordt Dufay met het orgel voorgesteld.

Cantus firmus

Het grootste deel van Dufay’s werken is gebaseerd op één enkele melodie, bv. een gregoriaanse cantus firmus of een wereldlijke melodie. In zijn missen dient eenzelfde cantus firmus zelfs vaak als basis van alle vijf de ordinariumdelen (Kyrie, Gloria, Credo, Sanctus, Agnus Dei). Daarmee lag hij aan de basis van de cyclische mis. Dufay was de eerste om wereldlijke teksten als uitgangspunt van de cantus firmus te gebruiken, zoals in zijn bekende Missa se la face ay pale en Missa L'Homme armé.

Motetten en profane muziek

Van zijn motetten zijn er 13 in de oude isoritmische stijl geschreven, meestal vierstemmig. Een voorbeeld is het beroemde Nuper rosarum flores, geschreven voor de opening van de Santa Maria del Fiore, de dom van Firenze in 1436. De wereldlijke muziek die Dufay schreef, volgde meestal de bekende vormschema’s van die tijd – rondeau, virelai en ballade.

Selectie koorwerken

• Missa L’Homme armée, vierstemmig.
• Nuper rosarum flores, vierstemmig.
• C'est bien raison de devoir essaucier, driestemmig SAT. Bekijk hier het manuscript uit de Bodleian Library, Oxford.