Hayne Van Ghizeghem

Biografie

Leven

Hayne van Ghizeghem (°1445 vermoedelijk in Gijzegem (Aalst)- ca. 1472/1497) was een Franco-Vlaamse componist uit de Bourgondische school, dichter, luitspeler en zanger uit de renaissance. Van Ghizeghem staat voornamelijk bekend als componist van chansons. In 1460 werkte Van Ghizeghem voor het Bourgondische hof als zanger en kamerheer. Nochtans behoorde hij niet tot de hofkapel. Tegen eind 1460 was Van Ghizeghem een beroemd componist en dichter ondanks het feit dat zijn oeuvre waarschijnlijk alleen bestaat uit de chansons Amours, amours en De tous biens plaine. Vermoedelijk hebben zijn verplichtingen als hoveling hem zodanig in beslag genomen dat hij tot 1475 niet veel kan hebben gecomponeerd.

Op 6 juli 1472 werd opgetekend dat Van Ghizeghem deel uitmaakte van de hofhouding van de hertog Karel De Stoute, die dan Beauvais belegerde. Wetenschappers gingen er lang van uit dat hij daar stierf, maar recenter onderzoek naar zijn overgeleverde werken wees uit dat sommige stukken alleen na 1472 kunnen zijn gecomponeerd omdat ze stilistische ontwikkelingen vertonen die typisch zijn voor latere periodes. Tegenwoordig wordt aangenomen dat hij het beleg heeft overleefd en aan het Franse hof tewerkgesteld was. Tot 9 december 1476 zou Van Ghizeghem aan het Bourgondische hof actief zijn gebleven. Hij en Adrien Basin (ook componist en zanger aan het hof) zouden Karel de Stoute begeleid hebben op zijn krijgstocht naar Nancy.

Componist

De chansons Allez regrets en De tous biens plaine waren zo geliefd in het laat-15de-eeuwse Europa dat ze in wel liefst 25 afzonderlijke bronnen opduiken. De chansons werden in tal van latere werken door andere componisten als bronmateriaal gebruikt. Haast alle werken van Hayne zijn driestemmig. Ze zijn eenvoudig en vertonen een helder polyfoon weefsel; typische eigenschappen van de Bourgondische school. De hoogste stem draagt de melodie. De meest vooruitstrevende chansons zijn Les grans regrets en La Regretée. In La Regretée is vrijwel in elke maat het hoofdmotief aanwijsbaar. Ieder deel van het chanson begint met welhaast fugatische imitaties. Slechts elf werken kunnen zonder voorbehoud aan Hayne worden toegeschreven, maar een aantal soortgelijke, anoniem overgeleverde composities zouden van zijn hand kunnen zijn.

Werken (selectie)

• De tous biens plaine, driestemmig. Beluister het hier. Je hoort de cantus die gezongen wordt en de twee andere stemmen die op instrumenten gespeeld worden. Op Youtube vind je ook louter instrumentale versies.

• A l’audience, vierstemmig en enkel in Italiaanse bronnen overgeleverd. Het citeert uit Haynes chanson Allez, regrets dat je hier op Koorklank kan ontdekken.