Orlandus Lassus

Biografie

Orlandus Lassus (1532 Mons (Bergen in Henegouwen (B) - 1594, München) was een van de productiefste componisten. Hij is ook bekend als, Orlando di Lasso, Roland de Lassus of Roland de Lâtre en wordt beschouwd als de dominante figuur van de late renaissance. Zijn muziek was enorm populair:  60% van de gedrukte muziek tussen 1555 en 1600 vloeide uit zijn pen.

Leven

Als kleine jongen was Lassus koorknaap aan de Sint-Nicolaaskerk in Bergen. De vice-koning van Sicilië nam de jongen, na toestemming van zijn ouders, mee naar Italië in 1544 waar hij 10 jaar verbleef. Hij bleef daar onder de naam Orlando di Lasso in Milaan en Napels en werd in 1551 kapelmeester van Sint-Jan van Lateranen in Rome. Hij reisde door Frankrijk en Engeland en bleef in 1555 een tijdje in Antwerpen. Lassus publiceerde daar zijn eerste vierstemmige madrigalen, terwijl gelijktijdig ook zijn eerste vijfstemmige madrigalen in Venetië gepubliceerd werden.

In 1556 benoemde de hertog van Beieren hem tot lid van de hofkapel te München, waar hij in 1561 ook kapelmeester was en verbleef tot zijn dood. In de maanden voor zijn dood schreef hij zijn laatste grote meesterwerk, de Lagrime di San Pietro.

Belgische Orpheus

Orlandus Lassus was de beroemdste componist van zijn tijd. Collega-componisten erkenden zijn talent. Doorheen de eeuwen ontstonden er bijnamen als ‘Vorst der Muziek’ en Belgische Orpheus.

Veel en onovertroffen

Lassus liet een enorme schat muziek na. In zijn motetten realiseerde hij een onovertroffen synthesestijl, vb in de Psalmi  Davide poenitentiales (1559) waarin intense tekstexpressie met ritmiek en contrapunt gecombineerd wordt. Verder schreef hij  o.a. 53 vier- tot achtstemmige missen en een 100-tal Magnificats. Ook in profane composities blonk hij uit: Madrigalen worden gekenmerkt door beheerste expressie en in Franse chansons is Lassus een onbetwiste grootmeester. De schrijfwijze is daar meestal syllabisch met nadruk op ritmische declamatie. Bij zijn jeugdwerken treffen we smaakvolle villanellen - een lichtere vorm van madrigalen met meer homofone passages - aan, gecomponeerd tijdens zijn verblijf te Rome en te Napels. Daartoe hoort ook het overbekende Matona mia cara. 

Vocale werken (selectie)

• Matona mia cara (ca. 1544-1551), vierstemmig, gepubliceerd in 1581, partituur hier.
• Psalmi Davide poenitentialis (1559), vijfstemmig, gepubliceerd in 1584
• Bonjour mon coeur, vierstemmig, gepubliceerd in 1564
• Missa Suzanne un jour, vijfstemmig, gepubliceerd in 1577
• Lagrime di san pietro (1594), zevenstemmig, gepubliceerd in 1595 (München)